Στις αρχές του 11ου αιώνα κτίστηκε στα υψώματα της Πεντάγυιας ένα μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο. Η παράδοση αναφέρει ότι στη συνέχεια το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου δωρίθηκε στην νεοϊδρυθείσα Μονή Κύκκου και αποτελεί μέχρι σήμερα ένα από τα τέσσερα μετόχια της Μονής Κύκκου.
Γύρω από το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου αναπτύχθηκε ένας από τους πέντε οικισμούς (ενορίες) της Πεντάγυιας. Λόγω του πολύ εύφορου εδάφους της περιοχής, της αφθονίας νερού για άρδευση, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες, από τον ποταμό Καρκώτη, στο μοναστήρι αναπτύχθηκε η γεωργία (σιτάρι, κριθάρι, ελιές, λάδι, όσπρια) και η κτηνοτροφία με κοπάδια από αιγοπρόβατα για τις ανάγκες της Μονής Κύκκου.
Τον 18ο αιώνα το μοναστήρι μετακινήθηκε βορειότερα κοντά στη θάλασσα και στον αυτοκινητόδρομο αφού κτίστηκαν νέα κτίρια στην κοίτη ξεροπόταμου και έτσι το μοναστήρι ονομάστηκε «Μοναστήρι Ξηροπόταμος».
Μέσα στο μοναστήρι φαίνεται ότι προϋπήρχε μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στους Αγίους Σέργιο και Βάκχο. Σταδιακά όλοι οι μοναχοί του μοναστηριού μετακινήθηκαν στα νέα κτίρια κοντά στη θάλασσα. Οι κάτοικοι της Πεντάγυιας άρχισαν να εκκλησιάζονται μαζί με τους μοναχούς στην εκκλησία των Σεργίου και Βάκχου, με αποτέλεσμα η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου να εγκαταλειφθεί και σταδιακά να ερημωθεί.
Το μετόχι του Μοναστηριού Ξεροπόταμος πρόσφερε εργασία στους κατοίκους της Πεντάγυιας στους τομείς της γεωργίας και της κτηνοτροφίας και φύτεψε πάνω από χίλια ελαιόδεντρα για την παραγωγή λαδιού.
Το 1956 η γη του μετοχιού εκμισθώθηκε με μακροχρόνιο συμβόλαιο στον επιχειρηματία Μαγγλή, ο οποίος ίδρυσε την γεωργική εταιρεία Αρχάγγελος Ντομέϊν. Η συγκεκριμένη εταιρεία μετέτρεψε μια έκταση πάνω από τέσσερεις χιλιάδες στρέμματα σε ένα σύγχρονο αγρόκτημα με μοντέρνους τρόπους καλλιέργειας και παραγωγής, χρησιμοποιώντας τεχνολογικά προηγμένα μηχανήματα και με νέες φυτείες εσπεριδοειδών (πορτοκάλια, μανταρίνια, γκρέιπφρουτ) και με πρωτόγνωρα για την Κύπρο γεωργικά προϊόντα όπως τα αβοκάντο.
Οι κάτοικοι της Πεντάγυιας έχοντας ως παράδειγμα το αγρόκτημα Μαγγλή αξιοποίησαν τους μικρούς τους κλήρους, φύτεψαν εσπεριδοειδή εφαρμόζοντας σύγχρονες καλλιεργητικές μεθόδους και παραδίδοντας τα εσπεριδοειδή τους για συσκευασία στο αγρόκτημα Μαγγλή.
Η ανάπτυξη της Πεντάγυιας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη λειτουργία του Μετοχίου της Μονής Κύκκου στην κοινότητα, καθώς και στη λειτουργία της Κυπριακής Μεταλλευτικής Εταιρείας.
Μερικά από τα οφέλη από την λειτουργία του Μετοχιού στην Πεντάγυια είναι τα πιο κάτω:
- Εργοδότηση εκατοντάδων ατόμων από την Πεντάγυια και τη γύρω περιοχή
- Παραχώρηση γης και οικόπεδων σε πολύ χαμηλές τιμές σε φτωχές οικογένειες με ευκολίες πληρωμής για να κτίσουν τα σπίτια τους.
- Παραχώρηση δωρεάν γης για κοινωφελείς σκοπούς (δημοτικό σχολείο, γήπεδο ποδοσφαίρου)
- Παρά την ύπαρξη τουρκικών χωριών στον περίγυρο της Πεντάγυιας (Καζιβερά, Ελιά, Λεύκα), καθώς και μεικτών χωριών (Άγιος Γεώργιος, Καλό Χωριό), η Μονή Κύκκου με την πολιτική της να μην εργοδοτεί τούρκους και να διαθέτει γη μόνο σε χριστιανούς συνέτεινε στο να παραμείνει η Πεντάγυια ένα αμιγές χριστιανικό χωριό.
- Στους χώρους του Μοναστηριού φιλοξενήθηκαν σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο Μέγας Αρμοστής, ο Άγγλος διπλωμάτης William Turner, ο Μητροπολίτης Πάφου Επιφάνειος με τη συνοδεία του.
